Pytanie jak się uczyć, by zapamiętać materiał, a nie tylko zakuć i zapomnieć, spędza sen z powiek uczniów i studentów. Co stoi za tym, że uczymy się szybciej i efektywniej? Czy jest coś, co nam może pomóc?
Zbadana przez Ebbinghausa krzywa zapominania wydaje się bezlitosna: zapominamy zaskakująco szybko, a standardowe sposoby powtarzania materiału wybierane najczęściej przez uczniów i studentów (np. robienie notatek, czytanie podręczników, odtwarzanie wykładów) nie zatrzymują procesu zapominania w sposób oczekiwany. Jednak już od 1978 roku trwają badania nad metodą powtarzania nazwaną spaced repetition (początkowo prowadzone na studentach psychologii, potem rozszerzone na osoby z uszkodzeniami pamięci) i systematycznie udowadnia się wyższość tej techniki nad pozostałymi, co w ostatnich latach przełożyło się na ogromną jej popularność na najlepszych uczelniach na świecie, zwłaszcza wśród studentów kierunków takich jak prawo czy medycyna.
Spaced repetition
Technika spaced repetition skupiona na pracy z pamięcią długotrwałą polega na przypominaniu sobie konkretnych faktów w stopniowo rosnących odstępach czasu (jeśli przypomnimy sobie coś poprawnie, czas, który upłynie, zanim zostaniemy poproszeni o przypomnienie sobie tego samego, jest wydłużony). Standardowo przy obliczaniu tego odstępu bierze się pod uwagę również subiektywnie stwierdzaną łatwość, z którą możemy sobie coś przypomnieć. Możemy wykorzystywać do tego zwykłe fiszki (papierowe lub np. zrobione w Quizlecie), ale od dłuższego czasu rozwijane są algorytmy czerpiące z nauk biologicznych znacznie ułatwiające ten proces.
Anki
Obecnie najczęściej wykorzystywanym (i darmowym) programem do nauki metodą spaced repetition jest Anki, gdzie na początku tworzy się podzielone na kategorie talie z fiszkami (lub używa się talii stworzonych przez innych), a następnie rozpoczyna się proces codziennych powtórek. Przygotowany codziennie zestaw fiszek ma składać się z informacji, które mamy przypomnieć sobie z mniej więcej 90% prawdopodobieństwem. Po wylosowaniu każdej karty odpowiadamy w myślach na pytanie, sprawdzamy, czy zrobiliśmy to poprawnie i oceniamy trudność zadania jako ‚Powtórz’ (pomyłka), ‚Trudno’, ‚Dobrze’, ‚Łatwo’, na podstawie czego algorytm oblicza, kiedy ponownie pokazać nam daną kartę (źródło: http://www.algosmart.pl/anki-jak-zapamietuje-wszystko/). Obecnie w różnych dziedzinach przeprowadza się liczne badania pokazujące, jak korzystanie z Anki bezpośrednio przekłada się na wyniki egzaminów, przykładowo:
(Lambers, Anton & Talia, Adrian. (2020). Spaced Repetition Learning as a Tool for Orthopedic Surgical Education: A Prospective Cohort Study on a Training Examination. Journal of Surgical Education. 78. 10.1016/j.jsurg.2020.07.002)
Wydaje się więc, że w porównaniu do alternatywnych i częściej stosowanych metod nauki spaced repetition jest techniką zdobywającą popularność ze względu na udowodnioną naukowo skuteczność!
Katarzyna Kubik