Każdy kto choć raz dostał kosz pachnących warzyw i owoców od babci ze wsi, albo sam z niej pochodzi, wie jak wielką tęsknotę mogą wzbudzić te wspomnienia. Jako studentka pochodząca z małej wsi, nagle zamknięta w betonowym mieście, odczuwam pewien rodzaj klaustrofobii. Jednak wcale nie musi tak być, że żyjąc w mieście zostajemy pozbawieni możliwości posiadania własnego ogródka. W tym momencie możecie zadawać sobie pytanie: „Jak to?!”. Właśnie normalnie! W wielu polskich miastach, większych jak i mniejszych, coraz większą popularność zyskują tzw. ogrody wspólne, ogrody społeczne.
Na czym polega ta inicjatywa?
Coraz więcej osób zaczyna mieszkać w miastach, dzięki czemu dostajemy w praktyce coraz więcej innowacyjnych rozwiązań i pomysłów. Ogrody kapsułkowe są indywidualną inicjatywą mieszkańców – np. tego samego bloku, ulicy – na zakładanie wspólnych ogrodów, w których każdy mieszkaniec może uprawiać swoje własne warzywa i owoce. W Poznaniu istnieje ogród który został założony na ziemi nieużytkowej. Do którego można swobodnie wejść zerwać co i ile się pragnie, a później zapłacić określoną kwotę za zebrane plony. Idea ta ma dwuwarstwowy wymiar. Po pierwsze jest ekologiczna – nie napędza światowego konsumpcjonizmu i głodu związanego z monopolem wielkich korporacji na nasiona czy produkcję przez sieci masowe warzyw i owoców. Z drugiej strony ma rolę integracyjną dla mieszkańców – zagospodarowuje w pewien sposób ziemię, która np. stała kompletnie niewykorzystana. Ogrody społeczne, mogą mieć również charakter parków, organizacji przestrzeni lokalnej, wypoczynkowej. Obecnie w Krakowie działa aż 9 ogrodów społecznych – Ogród Społeczny Macierzanki, Ogród Społecznych Klinówka, Ogród społeczny Reduta, Ogród Społeczny Salwator, Ogród Społeczny Azory, Ogród Osiedlowy Siemaszki, Ogród Społeczny Na Załęczu, Park Stacja Wisła, Park Kieszonkowy z Ogrodem Sąsiedzkim Zesławice, a kolejne jak Ogród Społeczny Grzegórzki właśnie powstają. Założenie takiego ogrodu jest banalnie proste, poniżej skupię się jednak przede wszystkim na tym, jak założyć taki ogród w mieście Kraków.
Jak założyć wspólny ogród?
Zaczynamy od zebrania inicjatorów takiego pomysłu, mogą to być: grupy nieformalne, takie jak np. sąsiedzi (jednak musi ich być wtedy min. 3 osoby); instytucje społeczne, organizacje pozarządowe, placówki edukacyjne oraz instytucje kultury. Inicjatorzy wskazują preferowane miejsce i opisują swój pomysł na przedsięwzięcie Zarządowi Zieleni Miejskiej w Krakowie. Miejsce wybrane przez inicjatorów musi być działką gminną. Może to być stary nieużywany parking, pusty skwer, lub teren przy instytucji.
Pomysłodawcy określają również jak będzie wyglądała przestrzeń ogrodu, zazwyczaj wyróżnia się pięć rodzajów stref:
1. Strefy Ogrodu- mające charakter edukacyjny, ozdobny, relaksacyjny
2. Strefy Uprawy- grządki klasyczne, mobilne
3. Strefy Roślin ozdobnych i użytkowych- warzywa, zioła, kwiaty, krzewy
4. Strefy Zwierząt- hotele dla owadów, budki dla ptaków, domki dla jeży, ule
5. Strefa Małej Architektury- ławki, stoły, szklarnie, altany, kompostowniki
Gdy warunki te zostaną spełnione, dochodzi do podpisania umowy użyczenia i inicjatorzy mogą zabrać się do pracy. Jest to niezwykle proste, a każdy z kroków jest wspomagany przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie. Wiele osób może zastanawiać finansowanie tego przedsięwzięcia. Istnieje kilka możliwości:
- składki prywatnych osób – ogrodników, właścicieli kwiaciarni
- budżet własny operatora – NGO, instytucji prowadzącej, wspólnoty lub spółdzielni itd.,
- crowdfunding- czyli finansowanie przez członków biorących udział w tym projekcie,
- zbiórka publiczna,
- dedykowane granty, konkursy (takie jak np. konkurs „Nasz ogród społeczny” organizacji Green Cross Poland czy Cykliczny konkurs Lechstarter),
- sponsorzy, fundraising (wsparcie finansowe lub rzeczowe),
- mikrogranty,
- dofinansowanie z UE, w tym w ramach projektów solidarnościowy Europejskiego Korpusu Sprawiedliwości.
Morał z tego artykułu/tekstu? Chcieć to móc, a w tym przypadku warto chcieć dla siebie, innych i dla planety, zwłaszcza teraz, gdy posiadamy tyle możliwości.
Natalia
Netogtrafia:
https://zzm.krakow.pl/aktualnosci/419-czym-jest-i-jak-zalozyc-ogrod-spoleczny.html
https://zzm.krakow.pl/images/pliki/galeria/AKTUALNOSCI/co_robimy/ogrody_krakowian/KOS—MPK.PDF
podcast MUDA Talks S04/E11: „Dlaczego jedzenie jest polityczne?”, 21.08. 2021 https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/95443/9_wr_ogrodyspolecznee-book-1.pdf str. 11